W Grecji kultura fizyczna znajdowała odzwierciedlenie w sztuce, która dziś uchodzi za jedno z największych osiągnięć starożytnej Hellady. Filozofia, nauka i sztuka uzupełniały się wzajemnie, również w idei współcześnie rozumianego krzewienia kultury fizycznej.
Jednym z ulubionych tematów dla artystów: pisarzy, rzeźbiarze, byli - zwycięzcy sportowej rywalizacji. Pisarze i poeci tworzyli utwory sławiące ich dokonania, rzeźbiarze utrwalali ich umięśnione ciała.

Na ten temat dużo możemy przeczytać z zachowanych publikacji o mitologii greckiej. W niej szczególne znaczenie ma istniejący mit o Heraklesie. Bogowie i herosi byli z założenia doskonali, a więc najczęściej byli przedstawiani, jako ludzie o pięknie zbudowanych ciałach, harmonijnych, symetrycznie umięśnionych, bez najdrobniejszej skazy. Stanowili oni model człowieka doskonałego. Herakles dodatkowo odznaczał się niezwykłą siłą. Ci najładniej zbudowani i silni fizycznie przedstawiani byli często, jako wielcy sportowcy. Właśnie tacy o wyglądzie atletów i jednocześnie zwycięzcy zawodów cieszyli się wielkim szacunkiem.

Greckie ideały piękna odnaleźć można szczególnie w rzeźbie, której rozwój trwał równocześnie z kulturą fizyczną. Charakterystyczną cechą klasycznej rzeźby greckiej jest harmonia i umiar. Przedstawiani sportowcy charakteryzowali się pięknym, umięśnionym ciałem. Proporcje sylwetki były nie nachalne i postaci wydawały się naturalnie piękne. Patrząc na rzeźby sportowców, nikt nie miał wątpliwości, że widzi człowieka doskonałego, ideał, do którego ma dążyć.

Najsłynniejszym artystą był Fidiasz, choć również Myron i Poliklet nadali nową, jakość klasycznej rzeźbie. Jednym z najsłynniejszych dzieł Myrona jest Dyskobol. Rzeźba przedstawia sportowca w trakcie wykonywania rzutu dyskiem. Autor doskonale utrwalił grę mięśni, dynamikę ruchu i perfekcyjnie zbudowane ciało. Proporcja i symetria oraz doskonale rozwinięte i podkreślone wszystkie mięśnie- na to od razu zwracamy uwagę. Posąg można nazwać fotografią, gdyż uchwyciła perfekcyjnie moment wykonywania rzutu, a: rzeźbiarz ujął tu właściwie błyskawiczną chwilę, kiedy ciało znalazło się w spoczynku między jednym, a drugim ruchem (Bernhard). Ulubionym tematem mistrza byli oczywiście sportowcy- zwycięzcy. Ponadto stworzył on jeszcze wiele innych posągów ukazujących doskonale zbudowane, męskie ciało, jakiego dziś nie powstydziłby się niejeden amator „żelaznego sportu”. Studiując historie greckiej sztuki napotykamy jeszcze na ślady wielu innych dzieł Myrona, w większości są to posągi atletów, które wykonywane były dla uczczenia ich zwycięstw.

Kolejnym wielkim artystą, który uwieczniał zwycięzców zawodów sportowych był Poliklet. W jego rzeźbach odnajdujemy wszelkie cechy męskiej doskonałości, nieustannie poszukiwał on doskonałych proporcji ciała. Charakter sportu i sportowców świetnie oddają dalsze słowa Ałpatowa: Atleci Polikleta tak pięknie są zbudowani, że zwycięstwa ich w zabawach i igrzyskach wydają się oczywiste. Lecz największy triumf odnoszą przezwyciężając samych siebie, opanowując swoją wolę, uświadamiając sobie własną siłę i czerpiąc dumę ze sprawności wyćwiczonego ciała. Wyczuwa się w nich to samo poczucie własnej godności, którą przepojone były mowy Peryklesa . Dodatkowo, Poliklet szukając doskonałych proporcji opracował specjalną formułę, znaną dzisiaj, jako . Głosi ona,: sylwetka prawidłowo zbudowanego człowieka powinna dać się wpisać w trójkąt równoramienny wierzchołkiem skierowanym w dół. Jego podstawa ma się równać szerokości barków, a wysokość- wzrostowi danego osobnika. Trójkąt ów należy podzielić na osiem pól jednakowej wysokości. Wówczas głowa zajmie jedno pole, tułów wraz z szyją - trzy następne, a dla nóg pozostaną aż cztery pola (Zakrzewski).

Do największych twórców kultury propagującej grecki kanon piękna należał również Fidiasz. Posiadał on doskonałe wyczucie proporcji, co pozwalało nadać przedstawianym przez niego postaciom ponadczasowe piękno. Posąg Zeusa to jego najsłynniejsze z dzieł. Przedstawiał on fizycznie doskonałego mężczyznę, o idealnych proporcjach, jednocześnie pełnego dumy i powagi. Patrząc na jego wizerunek, w którym nie ma nic nachalnego i wulgarnego, wszystko jest tak naturalne i proporcjonalne, mamy poczucie fizycznej doskonałości.

Sztuka grecka stworzyła klasyczny kanon piękna męskiego ciała. Współdziałała w propagowaniu kultury fizycznej, a jednocześnie utrwalała wizerunki pięknych ciał sportowców. Dzisiaj oglądając starożytne wytwory kultury możemy mieć pewien pogląd na wyobrażenia ówczesnych ludzi dotyczących ideału ludzkiego ciała. Jeśli nawet rzeźby przedstawiające sportowców nie do końca odzwierciedlają ich rzeczywisty wygląd ( zapewne nie każdy sportowiec był tak perfekcyjnie doskonały) pokazują ideał, do jakiego bez wątpienia dążyli wolni ludzie antycznego świata. Jedną z rzeźb przedstawia odpoczywającego po walce boksera. Nazwana została „Bokser z Kwirynału vel bokser z Term”. Dokładnego jej pochodzenia ani autora nie udało się do chwili obecnej badaczom ustalić.

Pisząc niniejszy szkic do artykułu ( jego tytuł jak wyżej) korzystałem z publikacji autorów, których nazwiska wymieniłem. Przygotowując się do pisania dokładnie zapoznałem się z artykułami JWIP.PL zawierającymi informacje o genezie sportu, a szczególnie dotyczącymi dyscyplin sportowych związanych z ćwiczeniami siłowymi.
Autor: Rafał Wolski, Grudzień 2010
Rej. 224 / historia – 19 /2010.12.23/
Ostatnia aktualizacja 2011.01.02 godz. 11:50