Napawając się wspaniałym aromatem kawy, oczyszczając umysł i wsłuchując się w nieco monotonny szum deszczu siedzę i rozmyślam sobie o kulturystyce jako bodaj jednym z najważniejszych zwierciadeł naszego społeczeństwa.

Jest to ciekawe zagadnienie: o ile niegdyś kulturystykę rozwijała młodzieńcza zapalczywość i chęć rozwoju własnego ciała, o tyle dzisiaj ćwiczenia siłowe są elementem mody i popkultury, tak jak iPody, nocne kluby i drogie samochody. Wspomniałem, że należy kulturystykę traktować jako element powszechnej kultury fizycznej.

Obecnie młodzi mężczyźni ćwiczą, aby osiągnąć cele, które mogą wzbudzać uwagę w ich otoczeniu; może to być masa mięśniowa lub siła, tutaj rzadko zwraca się uwagę na dysproporcję w rozwoju, ponieważ liczą się wizualne efekty. Upraszczając – im większa masa mięśniowa, tym lepiej.

Kolejną grupą mogą być uczestnicy droższych fitness klubów, których wysiłek włożony w rozwój jest bardziej szpanerski, a efekty ich zadowalające. Tutaj już ćwiczenia siłowe bardziej wchodzą w ramy stylu życia, a od „pakowania” ważniejszy jest fakt uczęszczania do drogiego, renomowanego ośrodka, który jest m.in. miejscem spotkań towarzyskich. Mamy także grupy kobiet, które na parę miesięcy przed sezonem oblegają siłownie i kioski prasowe, przy tym pochłaniając zaborczo poradniki typu, jak zrzucić „X kg w czasie Y dni”; ten odruch jest już niemal uwarunkowany i łatwo przewidywalny.

Łatwo więc udowodnić, że w XXI wieku ćwiczy się po coś; ktoś na to może powiedzieć: „hola hola ! przecież o to chodzi!” – zgadzam się, pobudki często są sezonowe, a to przekłada się na efekty. Możemy również zaobserwować ludzi silnych, albo obdarzonych solidną masą mięśniową, lub obdarzonych rzeźbą, ale na ogół nie widzi się osobników, którzy łączą te cechy ! Można sądzić, tak jakby fantazji kulturystycznej wszystkim ćwiczącym już nie starczało, albo jakby nie chcieli dopuścić do tego, że popularne „pakowanie” wcale nie jest takie banalne, jak wygląda („ot, machać sztangą, cała filozofia”). Jakże trudno znaleźć osobę, która staje przed lustrem nie po to, aby podziwiać napompowaną klatę, ale po to aby porównać ją z ramionami i zastanowić się nad właściwymi proporcjami. Ale prawdą jest, że są i tacy, którzy nie mogą „oderwać się” od lustra przez dwie godziny. To właśnie może być subtelną różnicą, która dzieli epokę - tzw. „złotą erę kulturystyki” z lat 50-tych i 60-tych i dzisiejsze realia.

Jak pragnienie budowania mięśni za wszelką cenę może destruktywnie przekładać się na kulturystykę, szczególnie uprawianą wyczynowo, wiedzą wszyscy ćwiczący; to bardzo intensywne uczucie, które lubi drogę na skróty; niestety nasze umysły rozpędzone wizją wielkich mięśni i „atlasowej” siły wyprzedzają znacznie adaptacyjne możliwości organizmu. Najczęściej kończy się to w dwojaki sposób - albo sięgnięciem po szkodliwy doping, by sprostać ambicjom, albo przerostem formy nad treścią i ostatecznie przetrenowaniem/ kontuzją/ powodującym zniechęcenie do dalszego uprawiania kulturystyki. Ileż razy widziałem dorosłych osobników obdarzonych 45cm ramionami lub większymi, którzy załamywali się nie mogąc „dopakować” jeszcze kilku centymetrów, przy tym nie pamiętając, że kiedy pierwszy raz złapali za hantle, mieli w obwodzie ramienia 33 cm.

Można więc powiedzieć, że chęć przełamywania barier stagnacji to cenna umiejętność – robiąc coś człowiek chce mieć poczucie rozwoju - ale warto czasami się zatrzymać, zastanowić, spojrzeć na przebytą drogę i pomyśleć: „cholera, dokonałem tego, przebudowałem swoje ciało”. To pozwoli też nabrać dystansu, który jest szalenie istotny w każdym aspekcie życia.

Kulturystyka to sport jakby dla filozofów. Sądzę, że cała śmietanka antycznych myślicieli, z Sokratesem, Arystotelesem i Protagorasem na czele codziennie biegała by w swoich sandałach i szatach do modernistycznej siłowni, żeby zawzięcie dźwigać ciężary. Skąd to moje porównanie ? Zarówno filozofia jak i kulturystyka nie lubią pośpiechu, wskazana jest cierpliwość.
Pośpiech zaś obecnie otrzymujemy już przy w łonie matki i wypełnia on niemal całe nasze przyszłe życie. Tak naprawdę ludzie najczęściej biorą środki dopingujące (koks) nie dlatego, że chcą i lubią; robią to, ponieważ kierują nimi pragnienia stworzone przez media kulturystyczne i rzeczywistość klimatu siłowni. Gdyby dać takiego „pakera” na bezludną wyspę, czy brałby doping ? Oczywiście, wchodził by na palmę i ogryzał korę, a kokosy wypełniał piaskiem i nimi ćwiczył. Można też zapytać, a po co mu ten doping, skoro jest tam sam i nie ma się do kogo porównywać ? Można odpowiedzieć, że będzie żył w przekonaniu, że kogoś podobnego jak on wyrzuci wzburzone morze.

Wiemy już, że ludzie, a szczególnie ćwiczący kulturystykę, mogą być jak eksperymentalne myszki; tylko, że zamiast do serka, dążą do innych rzeczy takich jak splendor, akceptacja społeczna, poczucie przynależności etc. Możliwość czerpania wymienionych korzyści, tak jak u wszystkich ludzi, jest normalnym pragnieniem, tylko czas ich osiągnięcia powinien być adekwatnie krótki. Człowiek żyje szybko w każdej dziedzinie życia, dlaczego więc kulturystyka miała by być wyjątkiem ?

Biorąc pod uwagę subiektywność doświadczeń i światopoglądów, umiejętność dystansu nabiera dzisiaj niemal wartości cnoty. Warto jednak zastanowić się, jakie pobudki kierują nami przy wykonywaniu różnych czynności i podejmowaniu różnych decyzji, i czy aby na pewno owe pobudki są nasze, bo przecież aby kontrolować człowieka, wystarczy kontrolować jego emocje i pragnienia.
Autor: Mariusz Pencak Legnica maj 2010
Rej. 64/ różne - 7/16.05.2010
Ostatnia aktualizacja: 2011.03.27. Godz. 18:59