Ćwicząc kulturystykę, w pogonie za masą mięśniową, często zapomina się o innych elementach, które kształtują ogólną sprawność fizyczną, a tym samym o wykorzystaniu potencjalnych możliwości. Dotyczy to zarówno kulturystyki, jak pozostałych dyscyplin sportu. Potężne bicepsy, szerokie bary, wysoko sklepiona klatka piersiowa nie czynią jeszcze człowieka w pełni sprawnie fizycznym. Oczywiście w każdej dyscyplinie sportu, w zależności od jej specyfiki, ta sprawność będzie się kształtować nieco inaczej. Ale faktem jest, ze bez sprawności fizycznej nie może być wyników w żadnym sporcie.
Co to jest sprawność fizyczna? Fizjologowie tradycyjnie już rozróżniają różne składniki sprawności na podstawie fizjologicznych mechanizmów, które nimi kierują. W sumie jest 10 takich składników, które można wyraźnie zróżnicować.

Zdrowie, odporność na choroby. Jeśli wszystkie organy człowieka funkcjonują optymalnie, tym samym przyczyniają się do poziomu sprawności fizycznej.
Siła czyli zdolność pokonywania zewnętrznych oporów. Jeśli źródłem jest skurcz mięśni, a także rodzaj mięśni, układ włókien mięsniowych.
Moc, którą mierzy się szybkością poruszania się człowieka z oporem. Inaczej jest to tzw. siła szybka, dynamiczna. O poziomie mocy decydują polaczenia nerwowo – mięśniowe i dziedziczne warunki genetyczne.
Zwinność - serie dynamicznych ruchów w różnych kierunkach. Na zwinność składają się takie elementy, jak sprawność ogólna, siła, równowaga dynamiczna i koordynacja ruchowa.
Równowaga jest to zdolność do kontrolowania środka ciężkości ciała w spoczynku lub w ruchu. Kontrola ta następuje przez mechanizmy równowagi ucha wewnętrznego oraz preceptory przesyłające sygnały do centralnego systemu nerwowego, który interpretuje te dane i uaktywnia odpowie mięsnie. Podstawą równowagi stanowią: siła, moc, zręczność i koordynacja ruchowa.
Gibkość - zdolność do rozciągania więzadeł o dużej amplitudzie ruchu. Przesadna gibkość nie wpływa korzystnie na sprawność fizyczną. Czynnikami, które ograniczają gibkość są m.in. kontuzje, brak aktywności ruchowej, wrodzone defekty budowy ciała, zbyt duża masa mięśniowa i tłuszczowa.
Wydolność sercowo - naczyniowa zależy od wydajnego serca, które jest zdolne do przetaczania dużej ilości energii przez naczynia krwionośne, do mięśni. Zależy to od zdolności wyrzutowej serca, wysokości tętna, wydajności naczyń krwionośnych. Wielu fizjologów określa to jako zdolność do przenoszenia przez serce i naczynia dużej ilości krwi.
Wytrzymałość mięśniowa lokalna. W jakim stopniu jesteście w stanie wykorzystać tlen dostarczony do mięsni przez układ sercowo - naczyniowy, w takim stanie jesteście zdolni do maksymalnego wysiłku treningowego. Wykorzystanie tej cechy sprawności fizycznej umożliwia intensywny trening, m.in. w kulturystyce.
Wytrzymałość siłowa występuję wtedy, jeśli ktoś jest zdolny do wykonania maksymalnego wysiłku w krótkim czasie lub powtarzania wielu razy danych ruchów bez zmęczenia. Dodatkowym walorem wytrzymałości siłowej jest zdolność do szybkiej odnowy organizmu, regeneracji sił.
Koordynacja ruchowa. Jest to umiejętność wybierania takiego składnika sprawności fizycznej, dzięki któremu ruch jest maksymalnie wydajny i skuteczny. Zręczne i ekonomiczne wykonywanie ruchów zależy właśnie od koordynacji. Jeśli sprawność fizyczna będzie uboga w niektóre składniki, to i ruchy nie będą skoordynowane, ekonomicznie.

Każda dyscyplina sportu ma swoje specyficzne wymogi w zakresie sprawności fizycznej. W sporcie wyczynowym praktycznie żaden kulturysta, ciężarowiec, długodystansowiec itd. nie jest w stanie osiągnąć idealnej sprawności fizycznej i tego nie potrzebuje czynić. Jednak wysoki poziom pewnych składników sprawności fizycznej, a to zależy od rodzaju uprawianej dyscypliny, jest konieczny.

Pytanie, w jaki sposób kształtować te najbardziej potrzebne składniki sprawności fizycznej?

Zdrowie to przede wszystkim unikanie dużych ilości nasyconego tłuszczu, tytoniu, alkoholu, niepotrzebnych leków ( sterydów) itp.

Siła - najlepszą metodą jest trening z obciążeniem na podstawowe grupy mięśniowe, ale dostosowany do poziomu zaawansowania i możliwości.

Moc - najbardziej skuteczne są dynamiczne ruchy z mniejszym obciążeniem, a także skoki, rzuty, sprinty.

Zwinność i zręczność najlepiej kształtować przez ćwiczenia gimnastyczne i skocznościowe oraz gry sportowe.

Gibkość to ćwiczenia rozciągające ( stretching).

Wytrzymałość sercowo - naczyniowa , np. narciarstwo, rower, biegi, marsze.

Lokalna wytrzymałość mięśniowa - sprinty, wioślarstwo, kajaki, rower pod górkę, trening z dużymi obciążeniami i dużą liczbą powtórzeń w seriach.

Wytrzymałość siłowo - ; treningowa z dużymi obciążeniami przy małej liczbie powtórzeń, np. hokej, koszykówka.

Koordynacja ruchowa - możliwe do wykonania przy ukształtowanych innych składnikach i systematycznym powtarzaniu różnych form ruchu.
Autor: Henryk Jasiak(1936 -2008). Artykuł z kwiecietnia 1988 r., przygotował: Ignacy 23 lipca 2009 r.

OD JWIP.PL Propagowanie rozwijania masy mięśniowej , przy jednoczesnym pomijaniu ogólnej sprawności fizycznej, jest zaprzeczeniem przyjaznego człowiekowi sportu. „Masa bez sprawności jest groteskowa”.
Rej./ 318/ Trening -33/2011.04.07/
Ostatnia aktualizacja: 2011.04.13. Godz. 20:11