Jabłka wywodzą się z regionu położonego pomiędzy Morzem Czarnym a Kaspijskim i pochodzą sprzed 6500 r .p. n .e .Były to ulubione owoce starożytnych Rzymian i Greków .Nasi przodkowie znaleźli ślady jabłoni w wykopaliskach Biskupina, rosnących tam około 1600r.p.n.e.
Jabłoń należy do rodziny różowatych .Na świecie uprawia się ponad 7500 odmian tego drzewa ,W zależności od pory zbioru, rozróżnia się odmiany letnie, jesienne i zimowe, przeznaczone do przechowywania. Jabłoń zaaklimatyzowała się w różnych warunkach zarówno w krajach tropikalnych, jak i w strefie klimatu umiarkowanego, na bardzo wysoko położonych terenach, a także tam, gdzie inne drzewa owocowe wymarzają. W Polsce jabłoń uważana jest za królową drzew owocowych.
Głównym producentem jabłek na świecie są Chiny, USA, Turcja, Polska .Produkcja jabłek w Polsce sięga ponad 2 miliony ton rocznie.

Zalecane dla sportowców. Nasz narodowy owoc – jabłko - przez długie lata królował na rynku owocowym. Obecnie, gdy dostępnych jest wiele egzotycznych owoców, nie sięgamy po jabłko tak często. A szkoda!
Jabłka wspierają układ odpornościowy, chociaż nie wykazują się wysoką zawartością witaminy C, jak inne owoce czy warzywa, ale zawierają także cynk, mikroelement niezbędny do prawidłowego rozwoju limfocytów T, czyli białych krwinek, które niszczą chorobotwórcze bakterie i wirusy, a także wiele innych substancji poprawiających formę. Ponadto, jak stwierdzono, 70% odporności zależy od pracy jelit. Jabłka mają tę zaletę, ze sprzyjają tworzeniu właściwej flory bakteryjnej jelit.
Zawierają bardzo dużo antyoksydantów, jak np. witaminę C, minerały; cynk, selen, flawonoidy, -kwercytynę, barwnik roślinny, który w połączeniu z witaminą C skutecznie chroni przed wolnymi rodnikami. Jabłko ma tę przewagę nad innymi roślinami, które mogą zawierać więcej witamin i minerałów, że przeciwutleniacze występują razem, a suma ich jest bardzo duża.
Wolne rodniki powstają w organizmie bez przerwy, a ich liczba wzrasta dodatkowo ze względu na wysiłek fizyczny. W zależności od wykonywanego sportu wzrost poziomu wolnych rodników waha się w przedziale 2-10%.Regularny wysiłek powinien wzmacniać obronę antyoksydacyjną, gdy aktywność fizyczna jest umiarkowana .Przy zbyt dużym wysiłku następuje osłabienie działania systemu obrony antyrodnikowej, czego wynikiem może nastąpić uszkodzenie mięśni.
Jabłka zawierają polifenole, które wpływają na zwiększenie siły, wytrzymałość i utratę tłuszczu, wzmacniają mięsnie.
Naukowcy amerykańscy stwierdzili, ze w skórce jabłka znajduje się kwas urolowy, który zwiększa siłę i masę mięśni. Ten kwas, który występuje w obierkach jabłek, jest pomocny w leczeniu atrofii mięśni. To schorzenie jest powszechne na pewnym etapie życia lub w wyniku procesu starzenia.

Walory odżywcze. Jabłko zawdzięcza swą popularność walorom odżywczym. Jest niskokaloryczne. Składa się z 85% wody. Zawartość składników pokarmowych zależy od wielu czynników; od odmiany, stopnia dojrzałości, wielkości owoców, warunków uprawy .Jabłka nie zawierają zbyt dużej ilości witaminy C około 10mg/100g produktu( więcej niż śliwki czy gruszki). Najwięcej witaminy C zawierają te jabłka, które rosną po nasłonecznionej części drzewa, od strony wschodniej, południowej lub zachodniej. Warto podkreślić, że witamina C gromadzi się tuż pod skórką, dlatego jabłka należy bardzo cienko obierać lub jeść z skórką. Małe jabłuszka mają więcej witaminy C niż duże. Zawartość fruktozy oraz kwasów owocowych decyduje o tym, czy jabłko jest słodkie czy kwaśne.
Spośród krajowych odmian najbogatsze w witaminę C są odmiany; antonówka, aport, grochówka a najuboższe; kosztela, landsberska, starting .Mimo, że jabłka nie są zbyt obfitym źródłem witaminy C, to jedząc ich kilka dziennie, zwiększamy tę ilość. Ważnym składnikiem mineralnym jest potas-134mg/100g.

Zawartość składników pokarmowych w 100g produktu. Kaloryczność-46kcal, białko-0,4g, tłuszcz, -0,4,weglowodany-12,1g, składniki mineralne; - sód-2mg, - potas-134mg, -wapń-4mg-, fosfor -9mg, - żelazo-0,3mg, -magnez-3mg, witaminy; -beta-karoten-24mcg, - witamina E- 0,49mg-, B1-034mg-, B2-0,026mg,- C-9,2mg.
Cennym składnikiem jabłek jest błonnik, pektyny, polifenole, kwercytyna, kwasy organiczne.

Walory lecznicze. Jabłka pomagają utrzymać w zdrowiu układ krążenia. Naukowcy z Włoch, Irlandii, Francji potwierdzili, że spożywanie jabłek pomaga zmniejszyć poziom cholesterolu we krwi. Znaczna zawartość flawonoidów ma znaczenie dla serca i całego układu krążenia, nie powalają blaszkom miażdżycowym przyklejać się do naczyń, zapobiegają miażdżycy, chronią naczynia krwionośne przed stanami zapalnymi. Jak twierdz słynny amerykański kardiolog i geriatra prof. dr Keys, jedzenie dwóch jabłek dziennie zapobiega miażdżycy.
Czyste pektyny uzyskane z jabłek rozpuszczają cholesterol. Tezę tę potwierdzili badacze w różnych krajach. Jabłka powodują zwiększenie stężenia korzystnej frakcji cholesterolu HDL i zmniejszenia niekorzystnej frakcji LDL
.Zawarte w jabłkach sole potasowe są bardzo ważne dla prawidłowego przebiegu procesów życiowych. Potas usprawnia prace mięśnia sercowego, układu nerwowego, pomaga w leczeniu chorób na tle niedokrwistości.
Zapach jabłek działa uspakajająco, co powoduje obniżenie ciśnienia tętniczego krwi. Owoce te ułatwiają przyswajanie wapnia przez organizm
Jabłka są szczególnie wskazane dla osób chorych na cukrzycę. Mimo że zawierają naturalny cukier, nie powodują istotnych zmian we krwi. Jabłka świeże i spożywane w całości są pomocne w unikaniu raka, gdyż zawierają kwasy kafeinowy i chlorogenowy, które hamują przemiany nowotworowe.
Jabłka w porównaniu do innych owoców są niskokaloryczne. Bardzo cennym składnikiem jest błonnik, który daje uczucie sytości, pomagają schudnąć.
Naukowcy z Instytutu Stanowego z Michigan uznali jabłko za wszechstronnie działający i uniwersalny zdrowy pokarm. Osoby spożywające dużo jabłek rzadziej się przeziębiają i nie chorują na infekcje górnych dróg oddechowych, wspomagają układ odpornościowy.
Pektyny z jabłek korzystnie wpływają na florę bakteryjna jelit, regulują wypróżnianie, leczą biegunki, zaparcia, a także usuwają promieniotwórcze substancje z naszego organizmu.

Jabłka, zatem;-wykazują działanie przeciwnowotworowe
- chronią przed chorobami serca i cukrzycą
- zapobiegają chorobom Perkinsona i Alzheimera
- obniżają poziom cholesterolu( jedzone ze skórką)
- poprawiają perystaltykę jelit i likwidują zaparcia
- stabilizują ciśnienie krwi
- wzmacniają układ odpornościowy, zwalczają przeziębienia
- zmniejszają bóle reumatyczne
- zmniejszają napięcia psychiczne
poprawiają przemianę materii
- zmniejszają apetyt
- zwiększają wydzielanie śliny, wypłukują bakterie, nie dopuszczając do odkładania płytki nazębnej
Jabłka stosuje się także do okładów przy zapaleniu skóry.

Wybór i przechowywanie. Jabłka należy wybierać z twardą, błyszczącą i nieuszkodzoną skórką. Przechowywać w lodówce, ponieważ w temperaturze pokojowej szybciej dojrzewają. Jabłka obite lub nadgniłe wydzielają gaz, który przyspiesza dojrzewanie owoców i może przyczynić się do zepsucia produktów żywnościowych.

Podawanie. Jabłka spożywa się przede wszystkim na surowo, ale dodaje także do zup, sałatek surówek, sosów. Mogą stanowić składnik drugich dań np. omlet z jabłkami, ryż z jabłkami, knedle z jabłkami. Ponadto stanowią doskonały dodatek do dań mięsnych, np. kaczka, gęś duszona z jabłkami. Jabłka świetnie nadają się do deserów, napojów, kompotów a także do ciast ( szarlotka) Są też chętnie stosowane w przetwórstwie. Przetwory są najlepsze z jabłek niezbyt dojrzałych i niedojrzałych spadów. Przyrządza się z nich dżemy, wina, marmolady, przeciery, musy, soki, wino, susze. Susze jabłkowe wchodzą w skład tradycyjnego wigilijnego kompotu.
Już od czasów prehistorycznych ludzie spożywali jabłka świeże lub suszone. Bardzo cenili je Egipcjanie Wręczano je zakochanym, nauczycielom i przyjaciołom, jako amulet przynoszący szczęście, odpychający złe moce i pecha Jabłka są jednym z najpopularniejszych i najsmaczniejszych owoców .Mają bardzo dobre właściwości odżywcze i lecznicze. Wzmacniają odporność, tężyznę fizyczną.
Amerykanie często mówią; ‘‘An apple day keeps the doctor away’’, co w dowolnym tłumaczeniu oznacza-jedno jabłko dziennie uchroni od wizyty u lekarza.

Źródło; D. Grotto ‘’101 produktów dla zdrowia i urody’’, j. Carper ‘’Apteka żywności, ‘‘j. Górnicka ‘’Apteka matury’’, S .Schlett ‘’Czy wiesz, co jesz’’, B. Jakimowicz-Klein ‘’Jedzenie, które leczy ‘, ‘F.Delavier, M. Gundill ‘’Suplementy żywnościowe sportowców’ ’strony internetowe: (http://zdrowie.gazeta.pl/Zdrowie) jabłka, http://kopalniawiedzy.pl/ kwas urolowy.
Autor: Maria Szustakowska - Chojnacka
Rej.796./Medycyna - 57/2014.06.03./JWIP.PL
Aktualizacja: 2014.09.02, godz.22:20