W jednym z celów systemu jogi jest świadoma regulacja czynności układu autonomicznego. Istotną rolę w tej regulacji przypisuje się aktowi woli. Wola w tym przypadku decyduje o sposobie i kierunku działania. Układ autonomiczny jest częścią układu nerwowego, która przystosowuje organizm do warunków środowiska, do stopnia aktywności ruchowej lub takich stanów funkcjonalnych jak sen, czuwanie, stany emocjonalne. W dużym uproszczeniu czynności układu autonomicznego to: regulacja funkcji takich układów jak pokarmowy, krążenia, oddychania czy wydalniczy.

Funkcje tych układów są w dużej mierze zautomatyzowane. Najłatwiej oddziaływaniu woli oddaje się układ oddechowy. Dużo trudniej natomiast krążenia krwi, pokarmowy itd. Dla uzyskania dowolnej regulacji pracy odcinków tych „czysto” autonomicznych układów potrzebny jest czasem długotrwały trening. Aby osiągnąć „władzę” na perystaliką jelit, czy np. zwężaniem lub rozszerzeniem naczyń krwionośnych możemy posługiwać się treningiem autogennym.
Polega on na sugerowaniu działań bodźców urojonych i prze to uzyskanie efektu w układzie autonomicznym. Jeżeli np. sugerujemy uczucia gorąca w prawej ręce, to poddający się treningowi będzie rzeczywiście odczuwał ciepło w prawej ręce. Dzieje się to, dlatego, że naczynia krwionośne skóry ulegają rozszerzeniu. Termometrem punktowym można, w sposób obiektywny stwierdzić podwyższenie temperatury. Oczywiście, istnieje potrzeba wielokrotnych ćwiczeń dla uzyskania efektu. Według Schultza można w ten sposób uzyskać rozluźnienie mięśni szkieletowych, możność regulacji czynności serca i narządów jamy brzusznej.

Relaks Schultza wywodzi się z jogi. Oprócz tego zen i sofrologia podają wiele ćwiczeń zmierzających do tych samych efektów układu autonomicznego. Puszczając wodze fantazji nietrudno wyobrazić sobie stan, kiedy można byłoby absolutnie dowolnie sterować naszym środowiskiem wewnętrznym. Na szczęście organizm ludzku posiada wiele układów obronnych i samoregulujących. Wydaje się, że świadomość powinna ingerować jedynie na najwyższym poziomie regulacji nerwowej, zwłaszcza w modulowaniu reakcji emocjonalnych i uczuciowych. Świadczenie powinno być zaprogramowanie procesu postępowania. Programowanie to powinno obejmować takie stereotypy działania, które pożytecznie są społecznie. Teoria Jamesa Langego wskazuje, iż umiejętność opanowania czynności autonomicznych może przyczynić się do wyciszenia emocjonalnego. Obserwuje się w stanach pobudzeń efektywnych przyspieszenia serca, podwyższenia ciśnienia krwi, przyspieszenia oddychania i inne reakcje układów wewnętrznych, istotna jest tutaj umiejętność opanowania tych czynności układu autonomicznego, a poprzez to uzyskanie spokoju wewnętrznego.

Na wzmocnienie BAKSANA
Asaną wzmacniającą stawy barkowe, ramiona, wpływająca na poczucie równowagi jest PTAK (Baksana). Polega ona na właściwym rozłożeniu ciężaru ciała, nie jest ćwiczeniem siłowym. Nie ma żadnych przeciwskazań.
Wykonanie jej wygląda następująco: wykonujemy niezbyt głęboki przysiad. Stopy całą powierzchnią dotykają podłoża. Dłonie opieramy blisko stóp. opieramy kolana na łokciach. W tej pozycji ciała minimalnie również do przodu i ich palce łączymy ze sobą. Wykonując wydech opuszczamy nogi.
W czasie całego ćwiczenia pamiętajmy o trzymaniu o trzymaniu głowy wysoko, nie pochylamy jej w dół. Może się bowiem zakończyć upadkiem do przodu. Dla bezpieczeństwa w trakcie pierwszych ćwiczeń proponuję położyć coś miękkiego przed sobą, aby nie rozbić głowy czy nosa. W asanie „Ptak” trwamy tak długo dopóki nie odczujemy zmęczenia.
Aut. Jolanta Lisowska

JWIP.PL: Powyższy artykuł (oryginalny tytuł „Joga w M -3”) ukazał się w miesięczniku „RF” na początku lat 80 –tych. Przypominamy go, ponieważ w przystępny sposób rozjaśnia tezę „Joga – leczy?”, wg której. jest dyskusji na naszym forum.
Rej.807. PORADY- 89 /2014.10.09/JWIP.PL
Aktualizacja 2014.12.22, godz.22:00