Wstęp
Historię masażu należy łączyć z historią dotyku, który od czasów prehistorycznych był integralną częścią systemu społecznego. Dlatego można pokusić się o stwierdzenie, że sztuka masażu jest tak stara jak ludzkość i jest wplątana w historię człowieka. Dotyk jest pierwszym zmysłem, rozwijającym się w życiu płodowym. Podczas narodzin dotyk jest najważniejszym łącznikiem z otaczającym nas światem. W dzieciństwie kojące pieszczoty rodziców w magiczny sposób łagodzą ból i wszelkie niepowodzenia. Od zamierzchłych czasów ludzie instynktownie dotykali się tam, gdzie ich bolało, aby usunąć ból. Niecywilizowany człowiek nie posiadał narzędzi, ale miał ręce. Były one jedynym narzędziem, które mogło przynieść mu ulgę. Dotyk był nieodłączną częścią życia ludzi – włączając życie religijne, rytuały, sztuki uzdrowicielskie i seksualizm. Szamani wypędzali złe duchy z ciała przy pomocy dotyku. Masaż leczniczy wywodzi się z najbardziej instynktownych pragnień ludzkich; dotykać i być dotykanym. Ludzie dotykają się wzajemnie, aby poprawić samopoczucie, dać poczucie bezpieczeństwa czy też okazać miłość. Z dotykiem nierozerwalnie połączona jest zmysłowość, czyli umiłowanie ciała i jego zdolność do odczuwania przyjemności. Zmysłowość w połączeniu z masażem daje możliwość ciągłego doświadczania i odkrywania nieograniczonej zdolności ciała do odczuwania przyjemności i odprężania się.

Masaż nierozerwalnie łączy się również z higieną, chirurgią, położnictwem, kosmetyką, ćwiczeniami fizycznymi, odnową biologiczną i psychosomatyczną. Troska o zdrowy i piękny wygląd ciała towarzyszyła człowiekowi od zarania dziejów. W czasach starożytnych zaczęto traktować kosmetykę, czyli sztukę upiększania, jako ważny dział medycyny. Sztuka perfumerii znana była również w Starożytnych Egipcie, Grecji, Rzymie, Izraelu, Arabii, Chinach i Indiach. W tym czasie kosmetyki i perfumy były używane do higieny, leczenia przypadłości skórnych oraz do tuszowania niedoskonałości i korygowania urody.
W papirusie Ebers`a (1600 r. p.n.e.), znajduje się sformułowanie „nacieranie octem”. Jeżeli słowo „nacieranie” oznacza masaż, może to być najwcześniejszy dowód na stosowanie masażu. Natomiast namaszczanie olejkami może być pierwszym zanotowanym wyrażeniem odnalezionym w starożytnych pismach, mającym części wspólne ze współczesnym określeniem masażu. Namaść olejkami pochodzi z łaciny i oznacza „rozcierać oliwkowy olej na ciele”. Pisma starożytnych lekarzy, filozofów, poetów i historyków podają, że jakaś forma tarcia albo namaszczania olejkami była stosowana zarówno wśród dzikich jak i ucywilizowanych narodów.
Hipokrates używał słowa – anatripsis, oznaczające trzeć, pocierać, nacierać, które przeszły do Rzymu jako frictiones, albo apotherapeuticae. W Persji zabieg ten występował pod nazwą surchuna, w Chinach Tien-An (masaż punktowy), moshou, potem anmo, i kolejno TUI NA w Indiach samvahana lub tchampi, w Japonii amma, w Tajlandii nuad boran, w Australii yabung.
Kamenetz twierdzi, że słowo massage – masaż zostało po raz pierwszy użyte przez francuskiego kolonistę Guillaume Joseph Lee Gentila, który przybył do Indii w 1761 r. i napisał: „wspominam tu sztukę masażu, która jest praktykowana zarówno przez kobiety jak i mężczyzn… Tutaj, na Koromandelskim Wybrzeżu nazywają to macer lub masser (masować kogoś)”.
Termin massage po raz pierwszy ukazał się w druku w słowniku francusko – niemieckim w 1812 r. Jednakże samo znaczenie tego słowa nie oznacza „masować”, ale raczej „nacierać”. (Kamenetz)
Stefan Smoleński, polski lekarz, kierownik zakładu wodoleczniczego w Jaworzu w 1883 r. podał następującą definicję masażu: „przez mięsienie w znaczeniu lekarskiem rozumiemy oddzielną grupę manipulacji mechanicznych, jak pocieranie, ugniatanie, uciskanie, wstrząsanie, itp. za pomocą, których staramy się usunąć pewne cierpienia miejscowe”.
Etymologię terminu masaż – massage podaje w 1904 r. polski lekarz Izydor Załudowski pisząc, że „masaż pochodzi od hebrajskiego słowa machach – dotykać, macać albo od arabskiego słowa mas – gnieść, ugniatać”.
Autor niniejszego opracowania proponuje swoją definicję: „Masaż (z polskiego mięsienie, mieszanie) pochodzi z greckiego massein (ugniatać) lub z arabskiego mass (dotykać) albo z hebrajskiego machach (dotykać, macać) a przyjęte z francuskiego massage (nacierać) jest formą oddziaływania na organizm człowieka za pomocą, której wykorzystuje się bodźce mechaniczne (ręczne lub nożne, wywołane specjalnymi aparatami albo przy użyciu różnych przedmiotów lub substancji) głównie w postaci ucisków, uderzeń lub wibracji na tkanki, w celu wywołania odczynów fizjologicznych i pobudzenia energii życiowej w organizmie, działających leczniczo, profilaktycznie, relaksująco lub kosmetycznie”.
CDN

Autor: Leszek Magiera – Historia masażu w zarysie, 20.10.2007, wydawnictwo Bio-styl, Kraków.

O AUTORZE:
Magiera Leszek (ur. 1957 w Krakowie); specjalista masażu leczniczego, fizjoterapii i odnowy biologicznej.
W latach 1982-1997 masażysta w Centrum Rehabilitacji Klinicznej Szpitala im. Narutowicza w Krakowie-Witkowicach i Krakowskim Centrum Rehabilitacji oraz prowadził prywatną działalność fizjoterapeutyczną Masaż i Rehabilitacja.
W latach 1985-1989 nauczyciel przedmiotu masaż w Medycznym Studium Zawodowym nr 4 w Krakowie.
W latach 1989-1994 nauczyciel masażu leczniczego na kursach masażu organizowanych przez Krakowski Szkolny Ośrodek Sportu w Krakowie.
Od 1994 roku nauczyciel masażu w Szkole Masażu BIO-RELAX, organizującej kursy i szkolenia z zakresu odnowy biologicznej, rehabilitacji, rekreacji i masażu leczniczego.
W 2005 roku był jednym z ekspertów merytorycznych programu telewizyjnego stacji TVN emitowanego z cyklu Usterka pt Masaże. Program ten uświadomił, że masażyści przed zabiegiem nie przeprowadzali badania podmiotowego i przedmiotowego, nie znali przeciwwskazań do stosowania masażu leczniczego oraz drastycznie wydłużali czas masowania. Dlatego podjął próbę usystematyzowania diagnostyki przed zabiegiem masażu, którą przedstawił w 2007 roku w rozdziale „Badanie przed masażem leczniczym” w książce Diagnostyka w kinezyterapii i masażu.
Autor książek pt.: Automasaż leczniczy (1998), Historia masażu w zarysie (2007), Klasyczny masaż leczniczy (1994), Leksykon masażu i terminów komplementarnych (2001), Masaż w kosmetyce i odnowie biologicznej (2007), Masaż orientalny (2007), Relaksacyjny masaż leczniczy (2003). Współautor książek pt. Diagnostyka w kinezyterapii i masażu (2007), Masaż sportowy z elementami odnowy biologicznej (2003), Segmentarny masaż leczniczy (1996), autor rozdziału Masaż klasyczny w książce pt. Podręcznik odnowy psychosomatycznej (1996) oraz autor rozdziałów Masaż klasyczny i Masaż segmentarny w książce pt. Masaż z elementami rehabilitacji (1998).
W 2012 roku założył i jest Redaktorem Naczelnym internetowego encyklopedycznego serwisu informacyjno-edukacyjnego dla masażystów, fizjoterapeutów, kosmetyczek i terapeutów medycyny alternatywnej, www.leksykonmasazu.pl.
W 2015 roku na IX Ogólnopolskiej Konferencji – Naukowo - Przedmiotowej organizowanej przez Wyższą Szkołę Biznesu i Nauk o Zdrowiu w Łodzi został uhonorowany przez Kapitułę Konferencji Masażystów statuetką i dyplomem za wkład w rozwój i popularyzację masażu w Polsce. Członek Klubu „Ludzie Masażu".
Rej.853./MEDYCYNA -60/2016.03.24/JWIP.PL
Aktualizacja 2016.04.08, godz.17:17