Strona G³ówna

Nasz program

O nas

Forum

Galeria zdjêæ

PIONIERZY

Kontakt
Artyku³y:
Jan W³odarek
Historia
Sylwetki
Wywiady
Porady
Trening
Dietetyka
Medycyna
Wspomaganie
Sterydy
O¶rodki
RÓ¯NE
Statystyka
Odwiedzi³o nas:
9998613
osób.
Oni s± z nami:
Sa³ata wskazana w diecie osób aktywnych fizycznie, aut. M. Szustakowska - Chojnacka

Spo¿ywanie zielonych warzyw, zw³aszcza li¶ciastych, do których nale¿y sa³ata jest bardzo wa¿ne dla cz³owieka. Ma ona szczególnie szeroki wachlarz sk³adników mog±cych hamowaæ powstawanie chorób oraz zwiêkszaæ wydolno¶æ organizmu. Sa³ata zalecana jest przed treningiem, gdy¿ neutralizuje t³uszcz zawarty w po¿ywieniu, co pozwala uaktywniæ siê tlenkom azotu, które s± najwa¿niejszymi zwi±zkami wp³ywaj±cymi na szereg funkcji fizjologicznych. Pozwalaj± miê¶niom w ¶ciankach naczyñ krwiono¶nych rozlu¼niæ siê i obni¿yæ ci¶nienie krwi. Dziêki zwiêkszonej produkcji tlenków azotu komórki miê¶ni g³adkich naczyñ krwiono¶nych rozkurczaj± siê, zwiêksza siê przep³yw krwi i natlenienie, co w rezultacie powoduje wzrost wytrzyma³o¶ci, czy szybsz± regeneracjê u sportowców.

Walory od¿ywcze.
Sa³ata zawiera du¿o wody, bo ponad 90%, z tego wzglêdu ma nisk± warto¶æ energetyczn±. 100g dostarcza zaledwie 14 kcal. Ma du¿e warto¶ci od¿ywcze, które s± zale¿ne od gatunku, pory roku, ¶wie¿o¶ci. Swój kolor zawdziêcza chlorofilowi, który ma dzia³anie bakteriobójcze. Li¶cie sa³aty zawieraj± du¿o beta- karotenu, kwasu foliowego, witaminy; E, C. Zawarto¶æ witaminy C nie jest du¿a, ale przy odpowiednim przyrz±dzaniu mo¿na j± zachowaæ.

Zawarto¶æ sk³adników od¿ywczych w 100g produktu. Kaloryczno¶æ-14kcal, - bia³ko-1,4g, -t³uszcz-0,2g-, wêglowodany -2,9g, -b³onnik-1,4g, - sk³adniki mineralne: -sód-4g, -potas-134mg, -wapñ-24mg, - fosfor-21mg, -¿elazo -0,7mg, - magnez-9mg, -beta- karoten-1153mcg, - witaminaE-0,43mg -B1, -0,045mg-, B2-089mg, C-13mg. Sa³ata zawiera karotenoidy, oprócz beta- karotenu, luteinê i zeaksantynê. Wszystkie sa³aty s± niskokaloryczne, stosowane w dietach odchudzaj±cych.

Walory lecznicze. Nale¿y wybieraæ warzywo o jak najciemniejszej zieleni li¶ci, gdy¿ posiada ono najwiêcej karotenoidów. Ciemnozielone li¶cie zewnêtrzne mog± zawieraæ a¿ 50 razy wiêcej beta- karotenu ni¿ jasnozielone li¶cie ze ¶rodka g³ówki. W zale¿no¶ci od stopnia wybarwienia li¶cie sa³aty zawieraj± du¿o beta- karotenu, sk³adnika od¿ywczego o w³a¶ciwo¶ciach przeciw utleniacza, który mo¿e chroniæ przed rozwojem takich chorób zwyrodnieniowych jak rak czy mia¿d¿yca. Amerykañscy naukowcy odkryli, ¿e spo¿ywanie sa³aty z wysokot³uszczowym posi³kiem ma znaczenie ochronne dla organizmu. Sprawia, ¿e naczynia krwiono¶ne ulegaj± rozszerzeniu, wspomaga uk³ad kr±¿enia.
Sa³ata przeciwdzia³a stanom zapalnym, chorobom serca, nowotworom, dlatego, ¿e wystêpuje w niej kwas salicylowy, g³ówny sk³adnik aspiryny, ¶rodek dzia³aj±cy przeciw zapalnie. Jest on inhibitorem cyklooksygenazy-2, enzymu wystêpuj±cego w stanach zapalnych, w niektórych nowotworach oraz chorobach serca.
Dziêki zawartym karotenoidom, luteinie i zeaksantynie, wystêpuj±cych w oczach, zapobiega starczym zwyrodnieniom plamki ¿ó³tej, g³ównej przyczyny utraty wzroku u osób starszych.
Badania naukowe wskazuj± sa³atê, jako warzywo dzia³aj±ce uspakajaj±co i nasennie, je¶li regularnie spo¿ywa siê du¿e porcje sa³aty. Zaleca siê przy nerwicy objawiaj±cej siê okresami lêków, przy ko³ataniu serca, bólach ¿o³±dka. Dziêki zawarto¶ci b³onnika u³atwia trawienie, od¶wie¿a i oczyszcza organizm. Obni¿a poziom cukru we krwi, poprawia pracê w±troby. Jest ¶rodkiem przeciwszkorbutowym i moczopêdnym.

Sa³ata, reasumuj±c: -zapobiega rozwojowi mia¿d¿ycy i chorób nowotworowych dziêki du¿ej zawarto¶ci beta- karotenu, --obni¿a poziom cholesterolu, -zawiera krzem, wzmacniaj±cy ko¶ci, stawy, tkankê ³±czn±, -dzia³a przeciw skurczowo, dziêki magnezowi i potasowi, -jest niskokaloryczna, znakomity sk³adnik diet odchudzaj±cych, -oczyszcza organizm, -obni¿a poziom cukru we krwi, -pobudza procesy trawienne, -zapobiega zaparciom, -poprawia pracê w±troby, -dzia³a uspakajaj±co, -dobrze dzia³a na sen itp., -pomocna przy zwalczaniu astmy, -leczy artretyzm, -pomocna przy anemii itp.
Ok³ady z gotowanych li¶ci sa³aty z niewielk± ilo¶ci± oleju sojowego lub s³onecznikowego mo¿na stosowaæ na czyraki, wrzody, oparzenia.

Wybór i przechowywanie. Sa³ata jest do nabycia w ci±gu ca³ego roku- w okresie zimowym i wiosennym ze szklarni. Od maja do pa¼dziernika gruntowa. Na targowiskach ¶wie¿o zebran± sa³atê mo¿na kupiæ g³ównie latem. Nale¿y wybieraæ warzywo o jak najciemniejszej zieleni li¶ci, gdy¿ posiada ono najwiêcej karotenoidów. Ciemnozielone li¶cie zewnêtrzne mog± zawieraæ a¿ 50 razy wiêcej beta- karotenu ni¿ jasnozielone li¶cie ze ¶rodka g³ówki. Kupuj±c sa³atê nale¿y wybieraæ tê o intensywnym kolorze, jêdrnych nie po¿ó³k³ych li¶ciach, uwa¿aj±c, aby nie uleg³y zgnieceniu w trakcie zakupów .Przechowywana w plastikowym woreczku w lodówce przez kilka dni, zachowa ¶wie¿o¶æ, natomiast twarde odmiany sa³aty do tygodnia.

Odmiany sa³aty, rozró¿nia siê: -sa³atê g³owiast±, najpopularniejsza odmiana sa³aty, która ma niezbyt du¿± g³ówkê i delikatne listki o ³agodnym smaku. Wystêpuje w dwóch formach, jako sa³ata mas³owa, jasnozielona, o delikatnym smaku oraz sa³ata krucha. W tej odmianie jest sa³ata lodowa o kruchych li¶ciach, bez goryczy, ¶wietnie nadaj±ca siê do sa³atek, wygl±dem przypominaj±ca kapustê.
-sa³atê rzymsk±, ma lu¼no u³o¿one li¶cie; zewnêtrzne s± d³ugie, grube i ciemnozielone, wewnêtrzne jasnozielone, ma s³odkawy smak,
-dêbolistn±, czerwona odmiana sa³aty o oddzielnych postrzêpionych li¶ciach, ma przyjemny smak lekko orzechowy,
-³odygow±, czyli szparagowa, zwana równie¿ g³êbikiem krakowskim, uprawiana z powodu smacznych ³odyg,
- sa³atê li¶ciast±, której li¶cie nie zwijaj± siê w g³ówkê, ale tworz± du¿± rozetê. Do tej grupy sa³at nale¿y endywia, maj±ca kêdzierzawe li¶cie, nadaj±ca siê ¶wietnie do dekoracji dañ, odznaczaj±ca siê gorzkawym smakiem.
W ostatnim okresie wzros³o du¿e zainteresowanie mniej popularnymi odmianami botanicznymi sa³aty jak; endywia czy cykoria li¶ciowa (radicchio), w³oska odmiana, która jest ceniona ze wzglêdu na zio³owy, lekko gorzki smak.
Nowe odmiany sa³aty jak np. batavia, popularna we Francji, ³±cz± cechy sa³aty mas³owej, kruchej i li¶ciowej. Itp.

Przygotowanie i podawanie. Sa³atê trzeba dok³adnie umyæ, listek po listku, najlepiej pod bie¿±c± wod±. Dok³adne mycie usuwa pozosta³o¶ci ¶rodków chemicznych stosowanych do ochrony przed szkodnikami. Nie nale¿y jej moczyæ w wodzie, bo traci w³a¶ciwo¶ci od¿ywcze. Zwiêdniêt± sa³atê mo¿na o¿ywiæ, myj±c ja w zimnej wodzie, odcinaj±c kawa³ek g³±ba przy nasadzie li¶ci, wstawiaj±c do miseczki z wod±, aby przez g³±b mog³a ci±gn±æ wodê.
Umyt± sa³atê starannie os±czyæ i osuszyæ. Na wilgotnych li¶ciach nie utrzyma siê sos, a sa³ata bêdzie mia³a wodnisty smak. Sa³atê przyrz±dza siê z ca³ych li¶ci albo z kawa³ków, najlepiej rozrywaæ li¶cie palcami. Nie mo¿na jej dotykaæ metalowymi sztuæcami podczas przygotowania, bo metal niszczy witaminy. Sa³atê przyprawia siê w ostatniej chwili. Li¶cie sa³aty bardzo szybko ch³on± sos i wiêdn±. Je¶li przyprawion± przytrzyma siê d³u¿ej ni¿ przez kilkana¶cie minut bêdzie bardzo niesmaczna. Wyj±tek stanowi endywia, która ma twarde li¶cie i bêdzie najsmaczniejsza, gdy li¶cie zmiêkn±. Doprawia siê je 1-2 godzin przed podaniem.
Dodatki smakowe urozmaicaj± sa³atê. S± to np. jajka na twardo, orzechy, zio³a, warzywa, sery. Musz± byæ one ¶wie¿e i starannie pokrajane. Sa³atê podaje siê do wszystkiego, najczê¶ciej ze ¶mietan±, jako dodatek do miêsa i ziemniaków lub w po³±czeniu z innymi warzywami, jako sk³adnik sa³atki. Sa³ata rzymska np. jest doskona³a z kawa³kami jab³ek, rodzynkami, suszon± ¿urawin± lub innymi suszonymi owocami, pomarañczami, winogronami, czy ananasem. Sa³ata dobrze komponuje siê z lekkimi sosami typu vinegret, jak i majonezowymi itp.
Sposób podawania sa³aty jest tez wa¿ny. Najlepiej wygl±da podana w salaterce ze szk³a. Sa³aty nie nale¿y podawaæ w metalowych naczyniach, które reaguj± na kwas zawarty w sosach. To ¶wietny element dekoracyjny. Ró¿ne gatunki sa³at o rozmaitych barwach i kszta³tach stanowi± piêkn± dekoracjê przystawek, dañ g³ównych, czy kanapek. Sa³aty by³y znane w dalekiej staro¿ytno¶ci. Rzymianie spo¿ywali sa³atê dla wydzielanego z przekrojonych ³odyg mleczka nazwanego Lectuca, szczególnie chêtnie wieczorem, gdy¿, jak s±dzono, sprowadza³o ono spokojny sen. Zami³owanie do sa³at po swych rzymskich przodkach odziedziczyli W³osi, czy Francuzi.
Francuzi, jak stwierdzono, spo¿ywaj± sa³atê dla smaku, W³osi dla urody, a Amerykanie dla zdrowia .Polacy, powinni, zatem spo¿ywaæ j± dla wszystkich tych zalet, ale przede wszystkim dla zdrowia.
Sa³ata, która jest przedstawicielem warzyw li¶ciastych, do których zalicza siê, szpinak, rze¿uchê, szczaw, cykoriê itp. wyró¿nia siê najwiêksz± zwarto¶ci± kwasu foliowego, ma wysokie walory od¿ywcze a co jest bardzo istotne. Odgrywa du¿a rolê w diecie dla osób nie tylko aktywnych sportowo.

** *
Warto wiedzieæ , ¿e sa³ata pochodzi z Bliskiego Wschodu. Znali j± staro¿ytni Egipcjanie, Grecy, Rzymianie. Nazwa jej wywodzi siê z ³aciñskiego ‘’in salare’’, czyli nazwy sposobu doprawiania sa³aty, sol±, oliw± i octem, który by³ bardzo popularny w ¶redniowieczu. Jedn± z najstarszych sa³at u¿ywanych przez cz³owieka by³a sa³ata rzymska, nazywana przez Greków sa³at± z wyspy Kos, miejscowo¶ci, w której urodzi³ siê Hipokrates, ojciec medycyny.
Do Polski trafi³a w po³owie XVI wieku dziêki królowej Bonie, (chocia¿ niektórzy historycy twierdz±, ze by³a znana ju¿ na dworze królewskim za czasów Jagie³³y). ale nie cieszy³a siê przez d³ugi czas popularno¶ci±.
Sa³ata obejmuje ponad 200 odmian botanicznych i wystêpuj± na wszystkich kontynentach, g³ównie na pó³kuli pó³nocnej. Najlepsze warunki do uprawy tego warzywa wystêpuj± na terenach nadmorskich i podgórskich. Najwiêksze znaczenie maj± sa³aty; siewne, g³owiaste, rzadziej szparagowa uprawiana w Chinach i USA.
W krajach Unii Europejskiej najwiêksze spo¿ycie sa³at jest we W³oszech, gdzie roczna produkcja wynosi ok. 250 tys. ton jak równie¿ we Francji, natomiast w Polsce spo¿ycie sa³aty jest nadal niskie na rzecz warzyw korzeniowych, chocia¿ zaczyna wystêpowaæ tendencja wzrostowa

Autor, Maria Szustakowska-Chojnacka, lipiec 2018
Rej.884/DIETETYKA – 45/2018.07.04/JWIP.PL
Aktualizacja 2018.08.12, godz.13:40


Nie nale¿y rozpoczynaæ treningu si³owego pod wp³ywem ¶rodków dopinguj±cych i odurzaj±cych. Przed wykonywaniem opisanych tutaj metod treningowych i æwiczeñ nale¿y siê skonsultowaæ z lekarzem. Autorzy i w³a¶ciciel strony JWIP.PL nie ponosz± jakiejkolwiek odpowiedzialno¶ci za skutki dzia³añ wynikaj±cych bezpo¶rednio lub po¶rednio z wykorzystania informacji zawartych na tej stronie.
Ostatnie Artyku³y
Skutki koronawiru...
¦wiêta Wielkiej ...
Zmar³ nasz Przyja...
Wspomnienie... Pa...
Rak j±dra choroba...
Flesz
Obraz
Obraz
GALERIA PRAC WOJTKA SIUDMAKA
Na forum
Tylko aktywnych zapraszamy na forum
oraz
do Pionierów



















































Je¿eli na tej stronie widzisz b³±d, napisz do nas.

Jan W³odarek | Historia | Sylwetki | Wywiady | Porady | Trening | Dietetyka | Medycyna | Wspomaganie | Sterydy | O¶rodki | RÓ¯NE