Strona G³ówna

Nasz program

O nas

Forum

Galeria zdjêæ

PIONIERZY

Kontakt
Artyku³y:
Jan W³odarek
Historia
Sylwetki
Wywiady
Porady
Trening
Dietetyka
Medycyna
Wspomaganie
Sterydy
O¶rodki
RÓ¯NE
Statystyka
Odwiedzi³o nas:
10489532
osób.
Oni s± z nami:
Eugeniusz Sandow (1). Autor: Stanis³aw Zakrzewski
Cz. 1.

Dzi¶, gdy ogl±damy stare fotografie w±satych panów w czarnych trykotach, opasanych wstêg±, obwieszonych medalami, z nog± na kulolasce, sk³onni jeste¶my s±dziæ, ¿e ilustruj± one czasy dla sportu bardzo odleg³e. A tymczasem có¿ wynika z zestawienia dat i faktów?

Kiedy pod koniec XIX wieku nasta³a „z³ota era silnych ludzi” — mistrzów hantli, kulolasek, bohaterów aren cyrkowych — toczy³y siê ju¿ w Hanley tradycyjne regaty wio¶larskie, a bokserzy walczyli na ringach wed³ug przepisów, które — z nie tak wielkimi zmianami — do dzi¶ obowi±zuj±. Kiedy w 1900 roku Sandow walczy³ w San Francisco z lwem, Anglicy rozgrywali u siebie pierwszy Puchar Davisa w tenisie, a w Pary¿u toczy³y siê drugie z kolei nowo¿ytne igrzyska olimpijskie. A kiedy Zbyszko Cyganiewicz k³ad³ na ³opatki najsilniejszych swych przeciwników, w polskim sporcie nast±pi³a ju¿ era Kucharów , lwowskiej Pogoni i Cracovii (rodzina Kucharów w latach miêdzywojennych by³a znana ka¿demu kibicowi sportu w Polsce. Byli reprezentantami Polski w pi³ce no¿nej, hokeju, la. itp. – przypis JWIP.PL).

Tak wiêc, to nie niemo¿no¶æ wyboru sk³ania³a dziesi±tki i setki m³odzie¿y do po¶wiêcenia siê æwiczeniom si³owym. Pcha³a ich ku nim ambicja, szukanie satysfakcji w popisywaniu siê si³±, chêæ wykazania swej przewagi nad przeciwnikiem, czyli to wszystko, co jest motorem udzia³u w sporcie. I choæ si³aczy nie nazywano jeszcze wówczas sportowcami, byli nimi, gdy¿ w swych wystêpach i walkach przejawiali ducha sportowego.

Do najg³o¶niejszych z nich nale¿a³ Eugeniusz Sandow — ojciec kulturystyki.
Sandow urodzi³ siê 2 kwietnia 1867 roku w Królewcu. Jego prawdziwe nazwisko brzmia³o: Friedrich Müller. By³ synem jubilera. Do 16 roku ¿ycia ch³opak by³ s³abo rozwiniêty; æwiczeñ raczej nie uprawia³. Uczy³ siê natomiast pilnie, otrzymywa³ wiele wyró¿nieñ w szkole, zw³aszcza za postêpy w naukach matematyczno-przyrodniczych. Prze³omu w jego ¿yciu dokona³ wyjazd z ojcem do „Wiecznego Miasta”.

Gdy stan±³ w Koloseum, pamiêæ wywo³a³a obrazy bohaterów aren rzymskich. Jak przez mg³ê widzia³ walki gladiatorów, jawili siê w wyobra¼ni wielcy zapa¶nicy, walcz±cy o ¿ycie na arenie cyrkowej. W Rzymie, we Florencji, gdziekolwiek wst±pi³ w progi muzeów, ch³on±³ piêkno wspania³ych rze¼b dawnych Greków, mistrzów olimpijskich, herosów i bogów.
— To byli ludzie! — mówi³ ojciec do m³odego cz³owieka.
— I ja takim bêdê — odpowiada³ Sandow. — Do³o¿ê wszelkich starañ, aby im dorównaæ.

Odt±d kalokagatia (kalos kai agathos — piêkny i dobry) — idea³ wychowania w staro¿ytnej Grecji — ³±cz±ca doskona³o¶æ fizyczn±, umys³ow± i moraln± sta³a siê idea³em Sandowa.
Wróciwszy z Rzymu, z ca³± energi± wzi±³ siê do pracy. Chcia³ zmieniæ wygl±d, staæ siê innym cz³owiekiem, aby zatrzeæ w pamiêci u¶miech politowania dziewczyny, najmilszej spo¶ród wszystkich na ¶wiecie, która mu kiedy¶ wytknê³a chude ramiona i zapadniêt± klatkê piersiow±.

Codzienne æwiczenia si³owe szybko zmienia³y jego wygl±d. Gdy zdawa³ maturê, imponowa³ ju¿ zrêczno¶ci± i si³±. By³ to u niego okres podziwu dla ludzi cyrku. Wreszcie sam zapragn±³ wypróbowaæ w walce swe si³y. Staje wiêc do pierwszych walk zapa¶niczych, które wówczas odbywa³y siê w cyrkach. I wtedy dosz³o do rozd¼wiêku miêdzy ojcem i synem.
—Kategorycznie zabraniam ci wystêpowania w cyrku — sprzeciwi³ siê powa¿any z³otnik miasta Królewca. — Nie bêdziesz kompromitowaæ rodziny.

Po takim o¶wiadczeniu wys³a³ syna na studia medyczne do Brukseli. Sandow nie oponowa³. Chcia³ poznaæ budowê cz³owieka, jego miê¶nie i ich dzia³anie. Studia anatomiczne zacz±³ wykorzystywaæ dla rozwiniêcia miê¶ni wed³ug w³asnych ¿yczeñ. Trenuje intensywnie i wynajduje wci±¿ nowe sposoby wzmacniania miê¶ni. Ale i nie rezygnuje z walk cyrkowych. Poznaje w Brukseli „profesora æwiczeñ atletycznych” — Louis Attila ( patrz-1/.). M³ody Müller staje siê najpracowitszym uczniem szko³y, w której æwiczyli przede wszystkim cyrkowcy — ¿onglerzy i si³acze. M³ody adept sztuki cyrkowej opanowuje wiele æwiczeñ zrêczno¶ciowych i numerów cyrkowych.

Tymczasem do ojca dotar³y wie¶ci, jak syn spêdza czas na studiach. Wstrzyma³ wiêc apana¿e i kaza³ wracaæ do domu. M³ody Müller odpowiedzia³ na to zerwaniem kontaktu z domem rodzicielskim. Zacz±³ zarabiaæ na chleb pozowaniem i wystêpami na macie. Oznak± kompromisu w stosunku do ojca by³o przyjêcie innego nazwiska — Sand.
Nastêpuje teraz ciê¿ki okres w jego ¿yciu. Wyrzek³ siê rodziców, ludzi sobie najbli¿szych. Czu³ siê obco w Brukseli. Boryka³ siê z k³opotami finansowymi.

Nieustêpliwy w postanowieniu
M³ody Müller vel Sand udaje siê do Amsterdamu, gdzie wystêpuje w cyrku, zarabiaj±c 3 dolary dziennie.. Za te pieni±dze musi op³aciæ hotel i utrzymaæ siê. Na dobre wy¿ywienie nie starcza. Nie dojada wiêc. Jest bliski za³amania. Ale nawet wtedy, gdy zjawia siê ojciec nak³aniaj±c do zerwania z „wariackim” ¿yciem cyrkowym i do powrotu do domu, odmawia. Nie mo¿e odej¶æ od tego sportu, który da³ mu zdrowie, herkulesow± si³ê i rado¶æ walki.

Niebawem los staje siê dla niego ³askawszy. Profesor Attila i uczeñ Sand tworz± pokazowy zespó³ akrobatów si³owych z piêknym programem, zapewniaj±cym poklask t³umów. Wystêpuj± w wielu miastach, odnosz± wszêdzie du¿y sukces. Po kilku miesi±cach Sand zmienia partnera. Ten nowy partner jest cyrkowcem, nazywa siê Francois. Nasz bohater zmienia tak¿e nazwisko na Sandor.
Nowy numer Sandowa stanowi prawdziw± atrakcjê w programach cyrków: swego partnera, Francois, przebranego za olbrzymi± lalkê, Sandow podrzuca w górê, wyczynia z ni± najrozmaitsze sztuczki zrêczno¶ciowe, a w koñcu „wyrzuca za okno” — z wysoko¶ci pierwszego piêtra. Gdy po skoñczonym seansie okazywa³o siê, ¿e pod przebraniem lalki kryje siê doros³y cz³owiek, widzowie nie mogli wyj¶æ z podziwu.
Po roku wystêpów partnerzy rozstali siê. Sandow zacz±³ wystêpowaæ na w³asn± rêkê jako zapa¶nik na arenach cyrkowych ró¿nych krajów.

Sandow — gladiator
W czasie pobytu w Wenecji Sandow zawar³ na pla¿y znajomo¶æ z malarzem angielskim Williamem Aubery Huntem. Pozowa³ mu do obrazu „Gladiator”. Przy tej okazji malarz wspomnia³, ¿e w Londynie du¿± popularno¶ci± ciesz± siê Wystêpy dwóch atletów: Sampsona i jego ucznia Cyklopa (patrz -2/). Obaj uchodz± za najsilniejszych ludzi ¶wiata. Miejscem ich popisów jest Royal Aquarium w Londynie. Si³acze ci wzywaj± do walki widzów, oferuj±c du¿e sumy tym, którzy zdo³aliby ich pokonaæ. Ju¿ niejeden próbowa³ z nimi swych si³, ale bez powodzenia. Wystarczy³o to, aby Sandow spakowa³ manatki i uda³ siê do Londynu.

I oto pewnego dnia Sandow zjawia siê w Royal Aquarium. Sampson i Cyklop zbieraj± huczne oklaski. Potê¿ne ich miê¶nie budz± podziw tysiêcy widzów. Co za si³a, co za budowa!!
Przed przerw±, jak zwykle, Sampson o¶wiadcza: — Kto dorówna Cyklopowi, otrzyma 100 funtów nagrody, a kto sprosta mnie, ten wyniesie z tej sali 1000 funtów szterlingów...
Na podium wstêpuje Sandow. Wszystkich oczy kieruj± siê na niego. Któ¿ to taki? Sampson zaprasza ¶mia³ka na scenê. Sala wybucha ¶miechem! W ubraniu Sandow wygl±da niepozornie, a przy Sampsonie, dwumetrowym prawie olbrzymie, jest wprost ¶mieszny. Padaj± przykre uwagi: „z czym do go¶cia”... „nie wyg³upiaj siê”... Sampson jednak zgadza siê, by Sandow zmierzy³ siê z Cyklopem. Przecie¿ ka¿dy ma do tego prawo...

1/.Luis Attila przyj±³ nazwisko od w³adcy Hunów z V wieku. Podobno matka Attili nale¿a³a do potomków tego króla.
Louis Attila urodzi³ siê 2 lipca 1844 roku w Karlsruhe. Æwiczeniami si³owymi interesowa³ siê od wczesnej m³odo¶ci. W 17 roku ¿ycia zacz±³ wystêpowaæ na scenie jako tancerz i ¶piewak. Piêknie gra³ na pianinie. A mimo to po¶wiêci³ siê sportowi si³owemu. Sprawi³o to spotkanie ze znanym wówczas si³aczem Felice Napolim. Ol¶niony wystêpami W³ocha postanowi³ pój¶æ w jego ¶lady. Nigdy nie doszed³ do takich wyników jak Sandow, ale po³o¿y³ ogromne zas³ugi na polu propagandy sportu si³owego. Zorganizowa³ pierwsze na ¶wiecie o¶rodki æwiczeñ si³owych w Pary¿u, Brukseli, Wiedniu, Berlinie i Londynie.
Wprowadzi³ te¿ wiele nowych æwiczeñ i zreformowa³ sprzêt. Kulolaski — prototyp sztangi, by³y jego pomys³em, podobnie jak hantle („piêciofuntówki”). My¶la³ ju¿ tak¿e o wprowadzeniu sztangi z obci±¿eniem wymiennym.
Choæ nie by³ si³aczem najwy¿szej klasy, jego wystêpy cieszy³y siê olbrzymi± popularno¶ci±. By³y to raczej widowiska artystyczne ni¿ pokazy si³y. Najefektowniejszy jego wystêp odby³ siê w 1887 roku na dworze królewskim w Londynie, w rocznicê wst±pienia na tron królowej Wiktorii. Ogl±da³y go, obok ca³ej angielskiej rodziny królewskiej, prawie wszystkie koronowane g³owy Europy. Bohaterowi pokazu nie szczêdzono s³ów uznania. Ksi±¿ê Walii (pó¼niejszy król Edward VII) podarowa³ mu broszkê wysadzan± 36 diamentami.
Niebawem Attila zosta³ instruktorem wychowania fizycznego przy angielskim dworze królewskim. W jego zespole æwiczyli synowie króla Danii, przysz³y król Norwegii Haakon, król Grecji Jerzy i inni.
Po porady i instrukcje w sprawie æwiczeñ si³owych zg³asza³y siê do niego najwybitniejsze i najg³o¶niejsze osobisto¶ci. Utrzymanie z nimi kontaktu umo¿liwia³a mu znajomo¶æ piêciu jêzyków.
Eugeniusz Sandow — si³acz nad si³acze — wiele zawdziêcza³ Attili. Kontakt nawi±za³ z nim w 1886 roku. Attila prowadzi³ wówczas wspaniale wyposa¿ony o¶rodek æwiczeñ w Brukseli.
W 1893 roku Attila uda³ siê do Nowego Jorku, gdzie otworzy³ ciesz±cy siê ogromnym powodzeniem „pa³ac sportowy”. Tam szkolili siê „herkulesi” Nowej Ziemi. Mistrz ¶wiata wagi ciê¿kiej w boksie, s³ynny „d¿entelmen Jim” — James J. Corbett, w³a¶nie u Attili szlifowa³ swoj± formê przed spotkaniami mistrzowskimi.
¯on± Attili by³a znana si³aczka (zreszt± jego uczennica) Rosa Sanders.
Attila zachowa³ wysok± sprawno¶æ do pó¼nej staro¶ci. Jeszcze w 77 roku ¿ycia wyst±pi³ z pokazem si³y. Wtedy to w mostku barkowym, wycisn±³ sztangê wagi 220 funtów = 100 kg.
Zmar³ 15 marca 1924 roku prze¿ywszy 80 lat.

2/. Cyklop by³ Polakiem. Jego prawdziwe nazwisko brzmia³o Franciszek Bieñkowski. Urodzi³ siê 5 lipca 1862 roku. Ojciec jego by³ kowalem w Gdañsku. W ku¼ni — pomagaj±c ojcu — m³ody Bieñkowski wcze¶nie zacz±³ d¼wigaæ ciê¿ary i szybko wzmacnia³ si³y. Wkrótce zas³yn±³ jako najsilniejszy ch³opiec w okolicy. St±d ju¿ dzieli³ go krok od zaanga¿owania siê jako zawodowy atleta.
Pocz±tkowo zwi±za³ siê z C.A. Sampsonem — mieni±cym siê najsilniejszym cz³owiekiem ¶wiata. Ale po sromotnej pora¿ce z Sandowem w Royal Aquarium zespó³ ich rozpad³ siê. Z kolei Cyklop zawi±za³ spó³kê z Montgomerym Irwingiem i przez kilka lat wystêpowali we dwójkê w USA pod firm± „Cyklop and Sandowe”. Spó³ka ta utrzymywa³a siê tak d³ugo, dopóki autentyczny Sandow nie wytoczy³ jej procesu o podszywanie siê pod jego nazwisko. Rzecz jasna, ¿e Sandow ten proces wygra³.
Pó¼niej Bieñkowski po¶wiêci³ siê zapa¶nictwu, wystêpuj±c wielokrotnie na ziemiach polskich w latach 1905—1914. Autor: Stanis³aw Zakrzewski, 1973 r.
Redakcja techniczna JWIP.PL - Mariusz Liwowski, kwiecieñ 2008 r.CDN
Ostania autoryzacja 8 maja godz. 08:47



Nie nale¿y rozpoczynaæ treningu si³owego pod wp³ywem ¶rodków dopinguj±cych i odurzaj±cych. Przed wykonywaniem opisanych tutaj metod treningowych i æwiczeñ nale¿y siê skonsultowaæ z lekarzem. Autorzy i w³a¶ciciel strony JWIP.PL nie ponosz± jakiejkolwiek odpowiedzialno¶ci za skutki dzia³añ wynikaj±cych bezpo¶rednio lub po¶rednio z wykorzystania informacji zawartych na tej stronie.
Ostatnie Artyku³y
Skutki koronawiru...
¦wiêta Wielkiej ...
Zmar³ nasz Przyja...
Wspomnienie... Pa...
Rak j±dra choroba...
Flesz
Jacek Jab³oñski,
Jacek Jab³oñski,
SYLWETKI
Na forum
Tylko aktywnych zapraszamy na forum
oraz
do Pionierów



















































Je¿eli na tej stronie widzisz b³±d, napisz do nas.

Jan W³odarek | Historia | Sylwetki | Wywiady | Porady | Trening | Dietetyka | Medycyna | Wspomaganie | Sterydy | O¶rodki | RÓ¯NE